Tokat'ta yapılan bilimsel araştırmalar, kalıtsal bir hastalık olan Ailesel Akdeniz Ateşi'nin (FMF) görülme oranının, Türkiye ortalamasının iki katı olduğunu ortaya koydu. Türkiye'de her 1000 kişiden 4’ünde görülen FMF, Tokat’ta her 1000 kişiden 8’inde teşhis ediliyor. FMF, genetik geçişli ve cinsiyete bağlı olmayan bir hastalık olup özellikle karın, göğüs ve eklem ağrılarının yanı sıra tekrarlayan ateş ataklarıyla kendini gösteriyor.
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ercan Çaçan, konuyla ilgili yaptığı açıklamada hastalığın temelinde MEFV geninde meydana gelen mutasyonların yer aldığını belirtti. Çaçan, “Bu genin kodladığı protein inflamasyonu düzenler. Ancak mutasyon sonucu kontrolsüz inflamasyon ortaya çıkar ve FMF belirtileri görülür. Hastalığın ortaya çıkması için hem anneden hem de babadan bozuk genin geçmesi gerekir” dedi.
Doç. Dr. Çaçan, özellikle Tokat, Sivas ve Kastamonu gibi akraba evliliklerinin sık yaşandığı illerde genetik danışmanlığın hayati önem taşıdığına vurgu yaptı. Bu tür evliliklerde aynı mutasyonu taşıyan bireylerin çocuklarında FMF görülme riskinin arttığını dile getiren Çaçan, evlilik öncesi genetik taramanın hastalığın önüne geçmede etkili bir yöntem olduğunu ifade etti.
FMF hastalığı teşhis edilmediğinde birçok hastalıkla karıştırılabiliyor. Bu durumun bazı bireylerin gereksiz ameliyatlar olmasına yol açtığını dile getiren araştırmacı Önder Başkan, 2016 yılında Tokat İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan bir çalışmada da benzer sonuçlara ulaşıldığını belirtti. Başkan, "Tokat’ta her 1000 kişiden 8’i FMF hastası. Akraba evlilikleri bu sayıyı ciddi şekilde artırıyor. Teşhis edilmediğinde insanlar apandisit, bağırsak tıkanması veya karaciğer rahatsızlıkları sanılarak ameliyat ediliyor" dedi.
FMF, başta Akdeniz ve Orta Doğu kökenli toplumlar olmak üzere birçok ülkede görülen, ancak Türkiye’de Orta Karadeniz hattında daha yoğun karşılaşılan bir hastalık olarak dikkat çekiyor. Tokat, Sivas ve Kastamonu illeri bu konuda riskli bölgeler olarak öne çıkıyor. Uzmanlar, özellikle bu bölgelerde halkın genetik danışmanlık alması, taşıyıcılık durumu belirlenmeden evlilik yapılmaması gerektiği konusunda uyarıyor.
