Türkiye, zeytin ve zeytinyağı üretiminde 2024-2025 sezonunda tarihi bir başarıya imza atarken, 2025-2026 sezonu için “yok yılı” uyarıları şimdiden gelmeye başladı. TÜİK’in 1. bitkisel üretim tahminine göre, bu yıl zeytin üretiminde yaklaşık yüzde 40 oranında düşüş yaşanması bekleniyor. Uzmanlara göre, zeytinyağı fiyatları yeniden yükselişe geçebilir.
Geçtiğimiz yıl 3 milyon 750 bin ton zeytin üretimiyle tüm zamanların rekoru kırılırken, 475 bin ton zeytinyağı ve 750 bin ton sofralık zeytin üretildi. Ancak aynı dönemde İspanya, İtalya ve Tunus gibi önemli üretici ülkelerde de verim artışı yaşanınca, dünya genelinde arz fazlası oluştu. Bu durum, zeytinyağı fiyatlarını neredeyse yarı yarıya düşürdü. Geçtiğimiz yıl litre fiyatı 500-600 lira olan zeytinyağları, bu yıl kampanyalarla 200-250 liraya kadar indi.
Tüketiciler bu düşüşten memnun olsa da üreticiler, artan maliyetler karşısında ürünlerini zararına satmak zorunda kaldı. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Dr. Mustafa Tan, “Sadece tüketicinin değil, üreticinin de kazanması lazım. Aksi takdirde sürdürülebilir bir sektör kuramayız” ifadelerini kullandı.
Tan, İspanya ve Tunus gibi ülkelerde de bu sezon verim düşüşü beklendiğini belirterek, dünya genelinde fiyatların artabileceğine dikkat çekti. Özellikle İspanya’da çiçeklenme döneminde yaşanan aşırı sıcakların meyve tutumunu olumsuz etkilediğini vurgulayan Tan, benzer bir tabloyu Türkiye’nin de yaşayabileceğini ifade etti.
Tan, üretim maliyetlerinin yüzde 100 arttığını ancak fiyatların yarıya düştüğünü belirterek, çiftçilerin üretimden uzaklaşabileceği tehlikesine işaret etti. “Fidan dikimleri, destekleme programları, on yıllardır süren çalışmalar heba olabilir. Üretici kazanamazsa fidanını söker, başka ürüne yönelir,” dedi.
Üretici, sanayici, ihracatçı ve tüketici arasında adil bir fiyat dengesinin kurulması gerektiğini vurgulayan Tan, zeytinyağına verilen desteklerin artırılması, iç piyasada tüketimin teşvik edilmesi ve tanıtım çalışmalarının sürdürülmesi gerektiğini ifade etti.
Ağustos ve eylül aylarında yapılacak rekolte çalışmaları ile verim düşüşünün boyutu netleşecek. Ancak şimdiden üretimde düşüş beklentisi, tüketici ve üretici arasında yeniden fiyat dengesinin tartışılmasına neden olmuş durumda.
