2024 Yılı Süreli Yayın İstatistikleri Açıklandı: Dijital Medya İlk Kez Resmî Verilerle Görüntülendi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Basın İlan Kurumu (BİK) iş birliğinde hazırlanan ve BİK’in idari kayıtları esas alınarak yayımlanan 2024 Yılı Süreli Yayın İstatistikleri, medya sektörünün güncel yapısını kapsamlı şekilde ortaya koydu. İlk kez dijital medya verilerinin de dahil edildiği çalışmada; gazete tirajlarından internet haber sitelerinin ziyaretçi sayılarına, basın çalışanlarının eğitim durumlarından istihdam oranlarına kadar birçok veri kamuoyunun bilgisine sunuldu.
Dijital Medya İlk Kez Sayısal Verilerle Görüntülendi
BİK’in dijital ölçümleme sistemi BİK Analitik aracılığıyla yapılan analizler, bu yıl itibarıyla resmî istatistiklere dahil edilerek internet haberciliğinin ulaştığı geniş kitleyi sayısal verilerle ortaya koydu. Rapora göre, internet haber siteleri 9.292.640.555 tekil ziyaretçiye ulaşırken, toplamda 46.714.549.465 sayfa görüntülenmesi gerçekleştirdi. Bu verilere göre, internet haberciliği Türkiye’de medyanın en çok etkileşim alan kanallarından biri hâline geldi.
Ziyaretçi trafiğinin büyük çoğunluğu, yüzde 56,1 ile Genel Kategorideki internet haber siteleri tarafından elde edildi. Diğer kategorilerde ise ziyaretçi oranları şu şekilde dağıldı: 1. Kategori %14,6, 2. Kategori %3,2, 3. Kategori %17,1, 4. Kategori %6,2 ve 5. Kategori %2,8.
Süreli Yayın Sayısı Düştü, Dijital Yayın Sayısı Arttı
Basın İlan Kurumu verilerine göre, 2024 yılında resmî ilan ve reklam yayımlayan süreli yayın sayısı 2.040 olarak kayıtlara geçti. Bu sayı, 2023 yılında 2.079’du. Böylece sektörde yüzde 1,8 oranında azalma yaşandı.
Bu yayınların 753’ünü gazeteler, 349’unu ise internet haber siteleri oluşturdu. Gazetelerin yüzde 95,9’u yerel, yüzde 3’ü yaygın, yüzde 1,1’i ise bölgesel olarak faaliyet gösteriyor. Yayın periyoduna göre ise 456 gazete günlük, 297’si haftada birkaç gün yayımlanıyor.
İnternet haber siteleri arasında en yoğun grup yüzde 35,2 ile 3. Kategori oldu. Onu yüzde 27,2 ile 5. Kategori, yüzde 22,4 ile 4. Kategori izledi. En üst seviye olan Genel Kategori’deki siteler ise yüzde 4,6 oranında kaldı.
En Çok Yayın İstanbul’da
Süreli yayınların illere göre dağılımında İstanbul, 372 yayınla ilk sırada yer aldı. İstanbul’u, 109 yayınla Ankara, 97 ile Bursa, 93 yayınla Balıkesir, 89 yayınla İzmir ve 82 yayınla Kahramanmaraş izledi. Konya’da 58, Kocaeli ve Antalya’da ise 54’er yayın bulunuyor. Bu iller, hem yazılı hem dijital yayıncılıkta Türkiye’nin en yoğun medya merkezleri olarak öne çıkıyor.
Gazete Tirajlarında Büyük Düşüş
Süreli Yayın İstatistikleri’nde yer alan dikkat çekici verilerden biri de gazete tirajlarındaki ciddi düşüş oldu. 2023 yılında ulaşılan toplam tiraj rakamı 2024 yılında %27,5 oranında azalarak 462.707.383 adede geriledi. Yaygın gazeteler 370 milyon tirajla hâlâ baskın konumda olsa da, yerel gazeteler 90 milyon, bölgesel gazeteler ise sadece 2 milyon civarında kaldı. Bu veri, basılı gazetelerin etkisini yitirmeye başladığını açıkça ortaya koydu.
Yayın İçerikleri: Ağırlık Siyasi-Haber-Güncel Kategorisinde
2024 yılı itibarıyla Türkiye genelinde yayımlanan 2.040 süreli yayının %88,8’i "siyasi-haber-güncel" içerik türünde faaliyet gösteriyor. 753 gazetenin tamamı bu kategoride yayın yaparken, dergilerde daha çeşitlilik söz konusu. 474 dergiden 261’i yine siyasi-haber-güncel içerikli, ancak diğerleri; sektörel, kültürel, ekonomik, sanat, sağlık ve spor gibi temalarda yayın yapıyor.
İnternet haber sitelerinde de benzer bir durum söz konusu. 813 internet sitesinin 798’i siyasi-haber-güncel içerik üretirken yalnızca birkaç tanesi sektörel, spor veya ekonomi alanında yayın yapıyor. Bu durum, içerik çeşitliliğinin sınırlı olduğunu ve haber odaklı yayıncılığın dijitalde de baskın olduğunu gösteriyor.
Kadın İstihdamı Artıyor
Rapora göre basın sektöründe görev yapan 7.719 çalışanın 3.013’ü kadın. Kadın istihdam oranı %39 ile dikkat çekerken, gazetelerde çalışan 4.315 basın mensubunun 1.599’u kadın, 2.716’sı erkek olarak kayıtlara geçti. İnternet haber sitelerinde ise 3.404 çalışanın 1.414’ü kadınlardan oluşuyor.
Pozisyon bazında dağılımda gazetelerde en fazla çalışan %44,5 ile muhabir kadrosunda görev yaparken; onu sayfa editörleri (%26,4) ve yazı işleri müdürleri (%19,4) takip ediyor. İnternet haber sitelerinde ise %39,7 ile muhabirler yine başı çekerken, editörler %36,4 oranında istihdam ediliyor.
Eğitim Seviyesinde Lisans Mezunları Önde
Basın çalışanlarının eğitim seviyelerine bakıldığında; yüzde 43,8’i lisans mezunu, yüzde 32,2’si lise, yüzde 11,3’ü ön lisans, yüzde 10,1’i lise altı eğitimli. Yüksek lisans ve doktora derecesine sahip gazetecilerin oranı ise yalnızca %2,6.
Bu dağılım, sektörde üniversite mezunu oranının yüksek olduğunu, ancak daha nitelikli uzmanlık alanlarının artırılması gerektiğini de ortaya koyuyor.
Resmî İlan ve Reklamlarda Azalma, Bedellerde Artış
2024 yılında resmî ilan ve reklam sayısı azalsa da bedellerde ciddi bir artış yaşandı. 2023 yılında yayımlanan 158.221 ilan, 2024’te %7,1 düşüşle 146.944'e geriledi. Ancak bu ilan ve reklamların bedeli, önceki yıla göre %90 artarak 3.985.113.210 TL olarak kaydedildi.
2024’teki kamu desteğinin %84,5’ini resmî ilanlar, %15,2’sini resmî reklamlar, %0,3’ünü ise özel ilan ve reklamlar oluşturdu.
