ÇANKIRI’DA 10 MİLYON YILLIK DOĞA MİRASI YOK OLUYOR: ÇORAKYERLER FOSİL YATAĞINA SAHİP ÇIKILMIYOR
Çankırı şehir merkezine yalnızca birkaç kilometre uzaklıkta bulunan ve bilimsel açıdan eşine az rastlanan Çorakyerler Omurgalı Fosil Lokalitesi, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ayla Sevim Erol’un 1997 yılından bu yana yürüttüğü kazı çalışmaları, 8,5 ila 9 milyon yıl öncesine dayanan eşsiz bir biyolojik çeşitliliği gün yüzüne çıkarıyor. Ancak bu paha biçilmez doğa mirası, ihmalkârlık ve altyapı projeleri nedeniyle geri dönüşü olmayan bir şekilde zarar gördü.
Prof. Dr. Erol, Kastamonu'da düzenlenen "Kastamonu Kent Tarihi Müzesi Bilim Günleri-10" etkinliğinde yaptığı açıklamada, Çorakyerler fosil yatağının şehir merkezinde yer alması açısından dünyada son derece nadir bir örnek olduğunu vurguladı. “Doğa bize 10 milyon yıl öncesinden bir miras bıraktı ama biz bunu koruyamadık” diyen Erol, fosil yatağının üstünden yol geçirilerek bir günde adeta katledildiğini söyledi.
Kazılar sonucunda bugünkü fillerin atalarına, hipparion adı verilen at türlerine, yavru gergedanlara, zürafa ve yabani keçi benzeri türlere ait binlerce fosil bulundu. Çorakyerler, sadece Türkiye’nin değil, dünyanın da en önemli geç miyosen dönemi karasal omurgalı fosil yataklarından biri olarak kabul ediliyor.
Prof. Dr. Erol, 1997’de bölgedeki fosil varlığını fark ettiklerinde hemen koruma altına alınmasını önerdiklerini, ancak müze müdürünün onayıyla yürütülen yol çalışması sırasında tüm fosillerin yok edildiğini ifade etti. “O fosiller, bir saat içinde yerle bir oldu. Korumak istedik ama başaramadık” diyerek tepkisini dile getirdi.
Ayrıca bölgede şimdiye kadar 43 farklı türe ait 4 bin 320 tanımlanabilir fosil keşfedildiği, son yıllarda ise eklemli fosillerin daha sık gün yüzüne çıktığı belirtildi. Erol, “Bu buluntular sadece geçmişe ışık tutmuyor, aynı zamanda Anadolu’nun Afrika’ya hominin göçünde kilit bir bölge olduğunu gösteriyor” dedi.
Çorakyerler Fosil Lokalitesi’nde bulunan “Anadoluvius turkae” ve diğer omurgalılar, yaklaşık 7-9 milyon yıl önce Anadolu’dan Afrika’ya gerçekleşen büyük göçün izlerini taşıyor. Afrika’daki ilk hominin bulgularının tarihi 7 milyon yıl olarak kabul edilirken, Çorakyerler’deki hominin kalıntıları bu tarihten daha eskiye, 8 milyon yıl öncesine işaret ediyor. Bu da Çorakyerler’i, insanlık tarihinin yeniden yazılabileceği ender yerlerden biri haline getiriyor.
