Tarihin Sessiz Tanığı 38. Alay: Çankırılı Albay Dedesiyle Başlayan Hikâyeyi Kitaplaştırdı
Emekli Jandarma Kurmay Albay Agah Dolay, dedesinin Çanakkale Savaşı’nda görev aldığı 38. Alay’ın izini sürerek hem ailesinin geçmişine hem de Türk tarihine ışık tuttu. 2012 yılında emekli olduktan sonra kendisini tamamen tarih araştırmalarına adayan Dolay, Çankırı’nın geçmişiyle ilgili yaptığı çalışmalarla dikkat çekiyor.
Araştırmalarının merkezine 38. Alay’ı alan Dolay, bu birliğin adını Osmanlı arşivlerinde duyduktan sonra kapsamlı bir inceleme başlattı. Asıl çıkış noktası ise eline geçen bir tütün ikramiyesi kağıdı oldu. Bu belgeden hareketle dedesi Hıdırlıklıoğlu Mehmet oğlu İbrahim’in Çanakkale’de 38. Alay 3. Tabur 11. Bölük’te görev yaptığını ve kangrenden şehit olduğunu öğrendi. Milli Savunma Bakanlığı arşivlerinden ulaştığı bu bilgi, Dolay’ın ailesinin köklerini ve ülke tarihini birleştiren bir yolculuğa dönüştü.
Dolay, yaptığı 5 yıllık çalışmayı "20. Yüzyılın İlk Yarısında Çankırı" adlı doktora tezi ve ardından kitap haline getirdi. Araştırmaları sırasında 38. Alay’ın sancağının izini sürerek İstanbul’daki Askeri Müze’ye ulaşan Dolay, hem Osmanlı hem de Cumhuriyet dönemine ait sancakların fotoğraflarını almayı başardı. Özellikle Çanakkale Muzafferiyet Kuşağı’nın yer aldığı Osmanlı sancağı, tarihseverler için büyük bir önem taşıyor.
Sadece bu kadarla da kalmadı; tesadüfen katıldığı bir müzayedede Çankırı’da kurulan İngiliz ve Anzak esir kampının tek fotoğrafını bulduğunu ifade eden Dolay, bu kareye sahip tek kişi olduğunu da vurguladı.
Araştırmalarına halen devam ettiğini söyleyen Dolay, “Herkes araştırabilir. Yeter ki sormaktan ve iz sürmekten vazgeçmesin. Unutulmamalı ki, bulanlar arayanlardır” sözleriyle meraklılarına ilham verdi.
